Alles wat je moet weten over een stoma
De ziekte van Crohn is een chronische darmziekte. De oorzaak is niet gekend. Genezen kan dus niet. Maar medicatie verbetert wel de levenskwaliteit én voorkomt vaak nieuwe opstoten. Als geen enkele behandeling voldoende helpt, kan een operatie nodig zijn. Een arts neemt dan een deel van je darmen weg en legt een stoma aan.
Wat is een stoma precies, welke soorten zijn er en wat kan je verwachten tijdens en na een stoma-operatie?
Wat is een stoma?
Een stoma is een kunstmatige uitgang op het lichaam voor ontlasting. Ontlasting verlaat je lichaam niet meer via de natuurlijke weg, maar via de stoma. Op de stoma wordt een zakje aangebracht om die ontlasting op te vangen. Dat is nodig omdat er bij een stoma geen controle is over het uitvloeien van de ontlasting.
Een stoma is een stuk darm dat door een opening in de buik naar buiten is gebracht en aan de huid is vastgehecht. De ziekte van Crohn kan zowel de dikke als de dunne darm aantasten. Daarom bestaan er twee soorten stoma’s, afhankelijk van welke darm er naar buiten wordt gebracht:
- Bij een colostoma wordt een stukje van de dikke darm naar buiten gebracht. De stoma bevindt zich dan meestal aan de linkerkant van de buik, onder de navel.
- Bij een ileostoma wordt een stukje van de dunne darm naar buiten gebracht. De plaats van de stoma is afhankelijk van waar op de dunne darm hij is aangelegd.
Er zijn twee opties: een tijdelijke of een blijvende stoma.
- Een tijdelijke stoma wordt vaak aangelegd om een deel van de darm tijd te geven te herstellen.
- Een blijvende stoma wordt aangelegd wanneer een deel van de darm wordt weggehaald. De stoma is de nieuwe uitgang voor ontlasting.
Wanneer is een operatie noodzakelijk?
Het is niet zo dat iedereen met de ziekte van Crohn een stoma nodig heeft. De belangrijkste redenen voor een operatie zijn:
- De medicatie werkt onvoldoende waardoor je toch veel last hebt van opstoten.
- Terugkerende belemmeringen in de darm, zoals een vernauwing of afsluiting.
- De darmen nemen niet genoeg voedingsstoffen op.
- Er ontstaan complicaties in de darm, zoals fistels of darmperforaties.
Wat zijn de mogelijke problemen?
Een stoma kan een aantal problemen veroorzaken. Enkele van de meest voorkomende problemen zijn:
- Een lekkage of het stomazakje dat loskomt.
- Een stomabreuk zorgt ervoor dat een groter deel van de darm naar buiten komt. Dat kan gebeuren door zwaar te tillen of te veel te hoesten.
- Een prolaps of uitstulping van de stoma waarbij het darmslijmvlies enkele centimeters naar buiten komt.
- Een stenose of een vernauwing van de stoma waardoor de ontlasting moeilijker naar buiten vloeit.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Wie een stoma heeft, krijgt vroeg of laat waarschijnlijk te maken met huidproblemen. Zo kan je last hebben van een ontstoken of geïrriteerde huid, rode bultjes en ook wondjes rond de stoma.
De belangrijkste oorzaak van huidproblemen is contact tussen de huid en ontlasting. Meestal verbeteren huidproblemen na verloop van tijd. Het is een goede gewoonte om de huid regelmatig te spoelen met lauw water, droog te deppen en een voedende crème aan te brengen. Ook zweet kan huidproblemen veroorzaken, en het verkeerd of te vaak verwijderen van de huidplaat.
Bij huidproblemen is het belangrijk om de huid extra te verzorgen en rust te geven. Er bestaan verschillende producten die helpen. Zo bestaan er stomazakjes met een ventilerende achterkant en speciale crèmes en sprays.
Hoe ziet het leven met een stoma eruit?
Iedereen ervaart het leven met een stoma op een andere manier. Veel patiënten geven aan dat ze eindelijk verlost zijn van hun klachten en veel vrijer zijn dan voordien. De combinatie van een gezonde levensstijl en de juiste medicatie is belangrijk om de stoma goed zijn werk te laten doen.
Er bestaat geen speciaal dieet dat je moet volgen met een stoma. Het is vooral belangrijk om te luisteren naar je lichaam en te zien hoe je reageert op bepaalde voedingsmiddelen. Er zijn wel enkele dingen waar je best rekening mee houdt. Zo verlies je via een stoma meer vocht en zout. Zorg er dus voor dat je genoeg drinkt en voldoende zout opneemt om dat verlies te compenseren.
Een stoma hoeft je dagelijkse leven niet te belemmeren. In de meeste gevallen kan je jouw beroep perfect verder uitoefenen. Enkel bij zware arbeid is een aanpassing nodig. Ook sporten met een stoma kan perfect. Wel worden sommige sporten afgeraden omdat zij te veel druk uitoefenen op de stoma. Denk aan gewichtheffen en sporten met veel lichamelijk contact, zoals karate en worstelen.
Tot slot kan je ook je gewone kleding blijven dragen. Je hoeft dus geen speciale kleding te kopen. Wel draag je beter geen al te strakke kleding ter hoogte van de stoma.